สบู่ หรือเกลือของกรดไขมัน เป็นผลิตภัณฑ์ที่ใช้ชำระล้างหรือทำความสะอาดร่างกาย เกิดจากปฏิกิริยาระหว่าง ไขมันหรือน้ำมัน กับสารละลายด่าง เกิดเป็นเกลือของกรดไขมัน หรือสบู่ เป็นผลิตภัณฑ์หลัก และกลีเซอรอลเป็นผลพลอยได้ ปัจจุบันมีการผลิตสบู่สมุนไพรของกลุ่มชุมชนต่างๆ อย่างมากมาย โดยอาศัยเทคโนโลยีจากภูมิปัญญาที่สืบถอดมา โดยไม่ได้นำเอาวิทยาศาสตร์และระบบคุณภาพ เข้าไปใช้ในกระบวนการผลิต อีกทั้งผลิตภัณฑ์ที่ได้ยังไม่ได้รับการตรวจสอบคุณภาพ สบู่สมุนไพรถึงแม้จะมีส่วนประกอบของสมุนไพรที่มีจากธรรมชาติ แต่ส่วนประกอบหลักคือน้ำมัน และสารละลายด่างซึ่งสารละลายด่างนี้เป็นสารเคมีที่ก่อให้เกิดการระคายเคือง ดังนั้นจึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ผลิตจะต้องมีการควบคุมคุณภาพวัตถุดิบ ควบคุมกระบวนการผลิตและมีการตรวจวิเคราะห์ทดสอบผลิตภัณฑ์สบู่ที่ผลิตได้ เพื่อให้มีคุณภาพได้มาตรฐานและไม่เป็นอันตรายต่อผู้บริโภค



กรมวิทยาศาสตร์บริการ (วศ.) โดยสำนักเทคโนโลยีชุมชน ได้ศึกษาหาวิธีการที่จะทำให้ได้สบู่ที่มีสมบัติเป็นไปตามที่ มผช. กำหนด โดยได้กำหนดสูตรเพื่อให้สบู่มีร้อยละของปริมาณไขมันเพิ่มขึ้น และปรับให้ร้อยละของปริมาณไฮดรอกไซด์อิสระลดลง โดยได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีและปรับปรุงการผลิตสบู่สมุนไพร ให้กับชุมชนในจังหวัดต่างๆเช่น ลำปาง แพร่ เลย นครราชสีมา สุราษฎร์ธานี
กรุงเทพมหานคร เป็นต้น นอกจากนี้ยังให้บริการวิเคราะห์ทดสอบสบู่สมุนไพรตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน (มผช.) อันได้แก่ปริมาณไขมันทั้งหมด ปริมาณไฮดรอกไซด์อิสระ และปริมาณคลอไรด์ ซึ่งเป็นปัจจัยที่บ่งชี้ถึงคุณภาพของสบู่


ติดต่อเจ้าของผลงานได้ที่
นางสุบงกช ทรัพย์แตง
สำนักเทคโนโลยีชุมชน กรมวิทยาศาสตร์บริการ
75/7 ถนนพระรามที่ 6 เขตราชเทวี กรุงเทพฯ 10400
โทรศัพท์ : 0 2201 7301
โทรสาร : 0 2201 7102
E-mail : subongkoch@dss.go.th