Knowledge Sharing ชุมชนแห่งการเรียนรู้...

การจัดทำแผนการขับเคลื่อนการดำเนินงานการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษฯ รศ.ดร.ปัทมาวดี โพชนุกูล  266

คำสำคัญ : ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษ  นโยบายและแผน  อววน  พัฒนากำลังคน  

การจัดทำแผนการขับเคลื่อนการดำเนินงานในองค์ประกอบการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษด้านการวิจัยและพัฒนา และการถ่ายทอดเทคโนโลยี ตามมติ ครม.

รศ.ดร.ปัทมาวดี โพชนุกูล

ผู้อำนวยการสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สกสว.)

 
การพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษในแต่ละภาคมีความหลากหลายและเน้นไปที่ความเป็นเอกลักษณ์ของพื้นที่ ดังนี้:
 
(1) ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคเหนือ: เน้นอุตสาหกรรมสร้างสรรค์เช่น การบริการออกแบบและพัฒนาผลิตภัณฑ์เชิงสร้างสรรค์ และเขตอุตสาหกรรมภาพยนตร์ รวมถึงการพัฒนาดิจิทัลและอุตสาหกรรมท่องเที่ยวเชิงสุขภาพและเกษตรอินทรีย์
 
(2) ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคตะวันออกเฉียงเหนือ: เน้นอุตสาหกรรมชีวภาพและเกษตรอินทรีย์ เพื่อให้โปรดปรานกับทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรมพื้นที่
 
(3) ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคกลาง - ตะวันตก: การพัฒนาอุตสาหกรรมเกษตรและอาหารแบบอินทรีย์และเทคโนโลยีสูง เพื่อเสริมสร้างเศรษฐกิจที่ยั่งยืนและอัจฉริยะ
 
(4) ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษภาคใต้: การเพิ่มคุณค่าให้กับอุตสาหกรรมเกษตรและอาหาร รวมถึงการพัฒนาอุตสาหกรรมชีวภาพและการท่องเที่ยวเชิงสุขภาพ
 
ทั้งหมดนี้ต้องการแผนการดำเนินการที่มีความยั่งยืนและมุ่งเน้นไปที่การใช้ทรัพยากรธรรมชาติและความสามารถของพื้นที่ในการพัฒนาเศรษฐกิจในแต่ละภาคอย่างเหมาะสม ดังนั้น การวางแผนเพื่อกำหนดลำดับความสำคัญและจุดโฟกัสจึงเป็นสิ่งสำคัญในการขับเคลื่อนการพัฒนาเศรษฐกิจในแต่ละภาคอย่างยั่งยืนและสมดุล
 
การขับเคลื่อนการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษของ อว. มีการแนะนำยุทธศาสตร์ที่ชัดเจนตามองค์ประกอบ 5 ด้านดังนี้:
 
1. **การให้สิทธิประโยชน์และการอำนวยความสะดวกในการลงทุน**:
   - สร้างสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการลงทุนทั้งในด้านกฎหมายและพฤติกรรมธุรกิจ
   - พัฒนามาตรการส่งเสริมการลงทุนและการเรียกเก็บทุนในประเทศ
   - ปรับปรุงกระบวนการรับรองและการอำนวยความสะดวกที่เกี่ยวข้องกับการลงทุน
 
2. **การพัฒนาห่วงโซ่การผลิตและบริการ**:
   - ส่งเสริมความร่วมมือในการพัฒนาห่วงโซ่การผลิตและบริการ
   - สนับสนุนภาคเอกชนให้เป็นส่วนสำคัญในการพัฒนาห่วงโซ่การผลิตและบริการ
   - สร้างโครงสร้างพื้นฐานที่เหมาะสมสำหรับการพัฒนาห่วงโซ่การผลิตและบริการ
 
3. **การวิจัยและพัฒนาและการถ่ายทอดเทคโนโลยี**:
   - ส่งเสริมการวิจัยและพัฒนาเพื่อสร้างนวัตกรรมและเพิ่มมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์และบริการ
   - สนับสนุนการถ่ายทอดเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่เพื่อเสริมสร้างฐานรากฐานอุตสาหกรรม
 
4. **การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน**:
   - นำเสนอและสนับสนุนโครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานที่สำคัญเพื่อส่งเสริมการพัฒนาเศรษฐกิจพิเศษ
   - ปรับปรุงและขยายโครงสร้างพื้นฐานที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนและการผลิต
 
5. **การพัฒนาแรงงานและสนับสนุนผู้ประกอบการ**:
   - ส่งเสริมการฝึกอบรมและพัฒนาทักษะของแรงงานที่เหมาะสมกับความต้องการของธุรกิจ
   - สนับสนุนผู้ประกอบการให้สามารถเข้าถึงทรัพยากรและสิ่งที่ต้องการสำหรับการขับเคลื่อนธุรกิจ
 
ในบทบาทและหน้าที่ของ สกสว. มีการจัดทำแผนการขับเคลื่อนการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษ โดยมุ่งเน้นด้านการวิจัยและพัฒนา และการถ่ายทอดเทคโนโลยี โดยมีกลยุทธ์เช่น:
 
- ยกระดับการวิจัยและพัฒนาเพื่อสร้างมูลค่าเพิ่ม
- ส่งเสริมการถ่ายทอดเทคโนโลยีและนวัตกรรม
- แลกเปลี่ยนองค์ความรู้ระหว่างรัฐ-เอกชน-สถาบันการศึกษา-ชุมชน
- นำส่งแผนฯ ต่อ สศช. เพื่อเสนอให้คณะกรรมการนโยบายการพัฒนาเขตเศรษฐกิจพิเศษ (กพศ.) พิจารณาและดำเนินการ
- ประสานการทำงานร่วมกับหน่วยงานที่เกี่่ยวข้อง
 

โดยมีแนวทางการดำเนินงาน ดังภาพต่อไปนี้

ถ้าแผนชัด งบประมาณก็จะตามมา เนื่องจากสามารถจัดลำดับความสำคัญและมุ่งเป้าได้ชัดเจน

กรอบแนวคิดการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษด้วย อววน. โดยใช้แผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปีด้านการสร้างความสามารถในการแข่งขันได้ถูกแบ่งออกเป็น 3 ยุทธศาสตร์ย่อยดังนี้:
 
**ยุทธศาสตร์ที่ 1: การพัฒนา ววน. เพื่อส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนากลุ่มอุตสาหกรรมเชิงยุทธศาสตร์ในพื้นที่**
- สำรวจคลังสินค้าของ ววน.
- การวางแผนอนาคตและการสร้างแผนถนนสู่อนาคตของววน. ในพื้นที่ที่เป็นระเบียงเศรษฐกิจพิเศษสี่ภาค
- เลือกผู้นำในกลุ่มอุตสาหกรรมและตระหนักถึงความสำคัญของการเป็นที่ยอมรับในอุตสาหกรรมนั้น
 
**ยุทธศาสตร์ที่ 2: การพัฒนาเมืองน่าอยู่ เชื่อมโยงภาคการผลิต เศรษฐกิจ สังคม สิ่งแวดล้อม และคุณภาพชีวิต (Well-being)**
- สร้างความร่วมมือระหว่างภาคประชาชนและภาครัฐเพื่อสนับสนุนและส่งเสริมการพัฒนาเมืองที่มีคุณภาพและเป็นที่อยู่อาศัย
- สร้างระบบที่มีประสิทธิภาพในการเชื่อมโยงระหว่างภาคการผลิต สังคม สิ่งแวดล้อม และคุณภาพชีวิต
 
**ยุทธศาสตร์ที่ 3: การเชื่อมโยงระบบเศรษฐกิจภายในประเทศและระดับภูมิภาค (Connectivity) – logistics and supply chain management และการค้าการลงทุนและความสัมพันธ์ข้ามแดน**
- พัฒนาระบบขนส่งและโซลูชั่นการจัดการโซ่อุปทานที่มีประสิทธิภาพ
- สนับสนุนการค้าและการลงทุนระหว่างประเทศ
- สร้างความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจระหว่างภูมิภาค
 
โดยมีแผนปฏิบัติการระยะสั้นและระยะกลางดังนี้:
 
**ระยะสั้น (6-9 เดือน)**
- สำรวจคลังสินค้าของ ววน.
- วางแผนอนาคตและสร้างแผนถนนสู่อนาคตของววน. ในพื้นที่ที่เป็นระเบียงเศรษฐกิจพิเศษสี่ภาค
- เลือกผู้นำในกลุ่มอุตสาหกรรมและตระหนักถึงความสำคัญของการเป็นที่ยอมรับในอุตสาหกรรมนั้น
 
**ระยะกลาง (1-2 ปี - ปี 2568-2569)**
- ขับเคลื่อน RU “product champion” พร้อมแสวงหาความร่วมมือด้านการลงทุน/ยกระดับวิสาหกิจฐานนวัตกรรมให้มีการเติบโตสูง
- ผู้นำพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษ 4 ภาคในการกำหนดนโยบายที่เหมาะสมสำหรับการพัฒนาพื้นที่
- จัดสรรงบประมาณเพื่อการขับเคลื่อนพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจพิเศษในแนด้าน ววน. ปี 2566-2570 โดยผ่าน SF FF ST RU
 
การพัฒนากำลังคนในพื้นที่ระเบียงเศรษฐกิจเป็นส่วนสำคัญที่มีผลสำคัญต่อความเจริญรุ่งเรืองและความยั่งยืนของพื้นที่ Economic Corridor โดยมุ่งเน้นการสร้างทักษะและความรู้ของบุคลากรในพื้นที่เพื่อให้สามารถตอบสนองต่อความเปลี่ยนแปลงและสร้างนวัตกรรมใหม่ที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดและการพัฒนาพื้นที่ให้ยั่งยืน ดังนั้น มีแนวทางการพัฒนาที่สำคัญดังนี้:
 
1. **การฝึกอบรมและการสอน**: การเสริมสร้างทักษะและความรู้ให้กับบุคลากรในพื้นที่ผ่านการฝึกอบรมและการสอนเกี่ยวกับการขับเคลื่อน Economic Corridor เพื่อเพิ่มพูนและปรับปรุงทักษะของพวกเขาให้เข้ากับความต้องการของตลาดและการพัฒนาในพื้นที่
 
2. **การสร้างนวัตกรรมและสนับสนุนการริเริ่มธุรกิจ**: การส่งเสริมสภาพแวดล้อมที่สนับสนุนการเป็นผู้ประกอบการและการริเริ่มธุรกิจ การสนับสนุนการวิจัยและพัฒนา การสร้างเครือข่ายการสื่อสารและการเข้าถึงข้อมูล เพื่อสนับสนุนการเริ่มธุรกิจใหม่ ๆ และการสร้างนวัตกรรมในพื้นที่
 
3. **การสนับสนุนการนำเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร (ICT)**: การสร้างโครงสร้างพื้นฐานดิจิทัลที่เข้มแข็งและการพัฒนาทักษะดิจิทัลให้กับบุคลากรในพื้นที่ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน และสนับสนุนการสร้างนวัตกรรมเทคโนโลยีใหม่
 
4. **การส่งเสริมการศึกษาและเรียนรู้ตลอดชีวิต**: การสนับสนุนให้บุคลากรมีโอกาสเรียนรู้และพัฒนาทักษะตลอดชีวิต เพื่อให้สามารถปรับตัวกับการเปลี่ยนแปลงในสภาพแวดล้อมทำงานได้
 
5. **การสนับสนุนในด้านสุขภาพและความปลอดภัย**: การให้การสนับสนุนในด้านสุขภาพและความปลอดภัยที่เหมาะสม เพื่อให้บุคลากรสามารถทำงานอย่างปลอดภัยและมีสุขภาพที่ดี
 
6. **การสร้างพันธมิตรกับสถาบันการศึกษา**: การสร้างความร่วมมือกับสถาบันการศึกษาเพื่อให้มีการแลกเปลี่ยนความรู้และเทคโนโลยี เพื่อเสริมสร้างทักษะและความรู้ให้กับนักเรียนและนักศึกษาในพื้นที่
 
โดยการดำเนินงานตามแนวทางดังกล่าวจะช่วยสร้างกำลังคนที่มีความพร้อมในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและสร้างนวัตกรรมใหม่ในพื้นที่ Economic Corridor อย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ
 
เพื่อส่งเสริมการขับเคลื่อน Economic Corridor ผ่านการพัฒนาบุคลากรทางวิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมอย่างมีประสิทธิภาพ ควรดำเนินการตามแนวทางต่อไปนี้:
 
1. **การฟื้นฟูและการพัฒนาความรู้และทักษะ**: สร้างโครงสร้างที่เหมาะสมสำหรับการฝึกอบรมและพัฒนาทักษะในด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิจัย และนวัตกรรม โดยให้การฝึกอบรมที่สอดคล้องกับความต้องการของตลาดและอุตสาหกรรมในพื้นที่
 
2. **การส่งเสริมวัฒนธรรมองค์กรที่สนับสนุนการเรียนรู้และการนำความรู้ไปใช้ในปฏิบัติงาน**: สร้างบรรยากาศที่กระตุ้นการสร้างสรรค์และการแบ่งปันความรู้ภายในองค์กร/พื้นที่ เพื่อส่งเสริมการนำความรู้ไปใช้ในปฏิบัติการทำงาน
 
3. **การสร้างพื้นที่สนับสนุนการพัฒนานวัตกรรมและการเริ่มต้นธุรกิจใหม่**: สนับสนุนสิ่งอำนวยความสะดวกเช่น พื้นที่ทดสอบ สถานที่เริ่มต้นธุรกิจ การเชื่อมโยงกับนักลงทุน และองค์กรที่สนับสนุน เพื่อส่งเสริมนวัตกรรมและการเริ่มต้นธุรกิจใหม่ในพื้นที่
 
4. **การสร้างพันธมิตรและเครือข่าย**: สร้างความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคการศึกษาเพื่อสนับสนุนการพัฒนา STRI และการใช้งานที่เหมาะสมใน Economic Corridor
 
5. **การสร้างระบบสนับสนุนสำหรับนักวิจัยและนักพัฒนา**: ให้ทุนการวิจัยและพัฒนา สนับสนุนการเข้าถึงทรัพยากรที่จำเป็น สร้างโครงสร้างที่สนับสนุนในการขายผลงาน และสนับสนุนการสร้างธุรกิจใหม่
 
โดยการดำเนินการตามแนวทางดังกล่าวจะเสริมสร้างบุคลากรที่มีความพร้อมในการรับมือกับการเปลี่ยนแปลงและสร้างนวัตกรรมใหม่ในพื้นที่ Economic Corridor อย่างยั่งยืนและมีประสิทธิภาพ
 
ภาพแสดงกลไกสนับสนุนการดำเนินงานในการขับเคลื่อนระเบียงเศรษฐกิจพิเศษ
เขียนโดย : น.ส.จุฑาทิพ  รุณสุข สอบถามข้อมูลเพิ่มเติม : juthathip.r@mhesi.go.th

สรุปเนื้อหาสารสำคัญครบถ้วน สามารถนำไปเป็นข้อมูลมาจัดทำแผนให้สอดคล้องการพัฒนาระเบียงเศรษฐกิจพิเศษไทยและเขตพัฒนาระเบียงเศรษบกิจ

เขียนโดย ดาวริน  สุขเกษม

ขอบคุณพี่ดาวรินค่า

เขียนโดย น.ส.จุฑาทิพ  รุณสุข